Zinada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?

Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre evliliklerde geçerli olan yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu rejim, 2002 yılından itibaren evlenen veya bu tarihten sonra mal rejimi sözleşmesi yapmayan eşler için kendiliğinden uygulanır. Normal şartlarda, eşler boşandığında evlilik süresince edinilmiş mallar yarı yarıya paylaşılır.

Ancak kanun koyucu, bazı ağır kusurlu davranışlar için istisna öngörmüştür. Zina (aldatma) ve hayata kast durumunda, kusurlu eşin mal paylaşımından alacağı payın azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması mümkündür. Bu nedenle, “Zinada mal paylaşımı nasıl olur?” sorusu hem hukuken hem de uygulamada büyük önem taşımaktadır.

2.1. TMK m. 236/1 Hükmü

Kanunun açık hükmüne göre:

“Her eş veya mirasçıları, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar.”

Burada “artık değer” ifadesi, edinilmiş mallardan borçlar çıktıktan sonra kalan değeri ifade eder. Yani normal şartlarda, evlilik boyunca edinilen malvarlığı unsurları (ev, araba, maaş birikimleri, banka hesapları, taşınmazlar vb.) eşler arasında yarı yarıya paylaşılır.

2.2. Katılma Alacağı Hakkı

Her eş, diğer eşin artık değerinin yarısı üzerinde katılma alacağı hakkına sahiptir. Bu hak, boşanmanın kesinleşmesinden sonra açılacak mal rejimi tasfiyesi davasında talep edilir.

3.1. TMK m. 236/2 Hükmü

Kanunda şöyle düzenlenmiştir:

“Zina veya hayata kast sebebiyle boşanmada hâkim, kusurlu eşin artık değerdeki pay oranını hakkaniyete uygun olarak azaltabilir veya kaldırabilir.”

Buna göre, zina yapan eş normalde alması gereken yarı payı alamayabilir. Hakim, olayın özelliklerine göre bu payı azaltır ya da tamamen ortadan kaldırır veya eşit olarak uygulamaya devam edebilir. Özetle aile mahkemesi;

Bu karar, her somut olayın koşullarına göre değişir ve hakimin takdir yetkisi çerçevesinde şekillenir.

3.2. Bu Bir Ceza mı?

Hukuken bu durum, bir ceza değil; hakkaniyet ilkesine uygun bir düzenlemedir. Amaç, boşanmaya kusurlu davranışıyla sebep olan eşin, diğer eşin emeğinden doğan malvarlığına hak iddia etmesini engellemektir. Çünkü ceza hukukunda "ceza", suç teşkil eden bir fiilin yaptırımıdır ve yalnızca devlet tarafından, ceza mahkemesi kararına dayanarak verilebilir. Oysa burada söz konusu olan şey, özel hukuk ilişkisi kapsamında hakimin hakkaniyete dayalı takdir yetkisidir. Bu nedenle, mal rejimi tasfiyesinde kusurlu eşin payının azaltılması ya da kaldırılması, cezalandırma değil; hakkaniyete dayalı bir adalet arayışıdır.

4.1. Hangi Kriterlere Bakılır?

Hakim, zina sebebiyle boşanma davası kabul edildiğinde otomatik olarak kusurlu eşin payını kaldırmaz. Bunun için şu kriterlere bakılır:

4.2. Olayın Özellikleri

Örneğin, uzun yıllar süren ve ciddi sonuçlar doğuran bir zina, kusurun ağır olduğu durumlarda hâkim payı tamamen kaldırabilir. Daha sınırlı bir olayda ise pay azaltılabilir veya yasal paylaşım oranlarını değiştirmeyebilir.

Bu soru halk arasında en çok merak edilen konulardan biridir.

5.1. Mülkiyet Kimin Üzerindeyse…

Bir ev kimin adına tapuda kayıtlıysa, hukuken onun mülkiyetindedir. Zina sebebiyle boşanma halinde, ev doğrudan kadına verilir diye bir kural yoktur.

5.2. Katılma Alacağı Devreye Girer

Ancak evlilik süresince edinilmiş bir ev söz konusuysa, diğer eş (kadın veya erkek fark etmez) katılma alacağı talep edebilir. İşte burada zinanın varlığı, kusurlu eşin bu alacak hakkını kaybetmesine yol açabilir.

5.3. Hakimin Hakkaniyet Takdiri

Uygulamada, özellikle kadının mağduriyetini önlemek amacıyla, hâkim kadının payını artırabilir veya erkeğin payını tamamen ortadan kaldırabilir. Ama bu, her olayda otomatik olmaz; somut olayın özelliklerine göre değerlendirilir.

6.1. Kusurlu Eş Hiç Pay Alamaz mı?

Zina yapan eş, ağır kusurlu bulunursa hâkim onun payını tamamen kaldırabilir. Bu durumda, diğer eş bütün artık değere sahip olabilir.

6.2. Azaltma İhtimali

Hakim, kusurun ağırlığını değerlendirerek kusurlu eşin payını tamamen kaldırmak yerine azaltabilir. Örneğin, %50 yerine %10 pay verilmesi gibi kararlar çıkabilir.

6.3. Örnek

Bir erkek, evlilik süresince ailesinin geçimine katkı sağlamış, ev alınmasında payı olmuş ancak evliliğin son döneminde zina yapmışsa; hâkim tamamen mahrum bırakmak yerine, hakkaniyet gereği küçük bir pay verebilir.

Burada kritik nokta, zinanın ispatıdır. Sadece şüphe, kıskançlık veya söylenti yeterli değildir.

Zina ispatlanmazsa, kusur iddiası dikkate alınmaz ve normal mal paylaşımı kuralları doğrudan geçerli olur.

8.Yargıtay Kararları

Yargıtay uygulamalarında:

Şayet boşanma zina sebebiyle sonuçlanmışsa, mal paylaşımı aşamasında aile mahkemesinden kusurlu eşin katılma alacağı hakkının kaldırılması talep edilmelidir. Hâkim, bu konuda takdir yetkisini kullanırken kararında açık ve gerekçeli bir değerlendirme yapmalıdır. Özellikle hakkaniyet ilkesi gereği, neden kusurlu eşin payının azaltıldığı veya tamamen kaldırıldığı veyahut eşit bıraktığını hususlarını somut gerekçelerle açıklanmalıdır.

Kısacası: Zinada mal paylaşımı, kanunun hakime tanıdığı geniş takdir yetkisi çerçevesinde belirlenir. Her olay kendi şartları içinde değerlendirilir.

Sık Sorulan Sorular

Zinada mal paylaşımı nasıl olur?
Normalde mallar yarı yarıya paylaşılır. Ancak zina sebebiyle boşanma kararı verilirse hâkim, kusurlu eşin katılma alacağını hakkaniyet gereği azaltabilir veya tamamen kaldırabilir.

Zina yapan eş hiç mal alamaz mı?
Evet, mümkündür. Hakim kusurun ağırlığına göre zina yapan eşin payını sıfırlayabilir. Ancak bu otomatik olmaz; her dosyada ayrı değerlendirme yapılır.

Zinada ev kadına verilir mi?
Hayır, ev otomatik olarak kadına verilmez. Ev kimin üzerine kayıtlıysa onun mülkiyetindedir. Ancak edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında değer üzerinden paylaşım yapılabilir. Hakim, kadının mağduriyetini önlemek için kusurlu eşin payını kaldırabilir.

Zina ispatlanmadan mal paylaşımı etkilenir mi?
Hayır. Sadece şüphe veya söylenti yeterli değildir. Zinanın delillerle ispat edilmesi gerekir. İspatlanmazsa, normal mal paylaşımı kuralları uygulanır.

Yargıtay’ın yaklaşımı nasıldır?
Yargıtay, zinanın ispatı halinde kusurlu eşin payının azaltılabileceğini veya kaldırılabileceğini kabul etmektedir. Ancak gerekçeli kararda hâkimin neden bu yönde karar verdiğini açıkça belirtmesi gerekir.