Edinilmiş Malların Paylaşımı Nedir? Boşanmada Mal Rejimi ve Haklarınız

Giriş: Boşanma Davalarında En Çok Merak Edilen Konu

Boşanma sürecinde çiftlerin en çok merak ettiği sorulardan biri, “Boşanmada mallar nasıl paylaşılır?” sorusudur. Evlilik boyunca alınan ev, araba, banka hesaplarındaki paralar, hatta maaş birikimleri bile bu kapsamda gündeme gelir. Türk Medeni Kanunu’na göre eşler arasında yasal mal rejimi “edinilmiş mallara katılma rejimi”dir. Bu rejim, eşlerin evlilik birliği süresince kazandıkları malların boşanma halinde nasıl paylaşılacağını belirler.

Bu yazıda, edinilmiş malların paylaşımı kavramını, hangi malların paylaşılacağını, kişisel malların ayrımını, dava sürecinde dikkat edilmesi gereken noktaları ve Yargıtay kararları ışığında uygulamadaki örnekleri 2026 yılına yaklaşırken güncel bakış açısıyla ele alacağız.

Edinilmiş Mallar Nelerdir?

Edinilmiş mallar, eşlerin evlilik birliği süresince emekleriyle edindikleri değerlerdir. Kanuna göre aşağıdaki mallar edinilmiş mal kabul edilir:

 

• Çalışma karşılığı elde edilen gelirler: Maaş, prim, ikramiye, emeklilik tazminatı.

 

• Gayrimenkuller: Evlilik süresince satın alınan ev, arsa, yazlık, işyeri.

 

• Taşıtlar: Evlilik döneminde alınan otomobil, motosiklet, tekne.

 

• Banka birikimleri ve yatırım araçları: Mevduatlar, hisse senedi, tahvil, kripto para yatırımları.

 

• Sosyal güvenlik ve emeklilik hakları: Evlilik süresince kazanılan emekli ikramiyesi ve kıdem tazminatı.

 

• Ticari kazançlar: Eşlerden birinin kurduğu veya ortak olduğu şirketten elde edilen gelir.

Örnek: Evlilik sırasında kişisel mal niteliği olmadan alınan bir ev, tapuda kimin adına kayıtlı olursa olsun edinilmiş mal sayılır ve boşanmada paylaşılır. Yani ev sadece eşlerden birinin üzerine olsa bile diğer eş “katılma alacağı” talep edebilir.

Edinilmiş malların kapsamı oldukça geniştir ve yalnızca fiziksel varlıklardan ibaret değildir; aynı zamanda maddi değeri olan her türlü hak ve alacak da bu kategoriye girer. Bu nedenle, evlilik süresince elde edilen telif gelirleri, sigorta tazminatları, hatta bazı durumlarda miras mallarının değerlendirilmesiyle ortaya çıkan kazançlar da edinilmiş mal sayılabilir. Hukuki açıdan önemli olan unsur, bu malların kişisel değil, ortak yaşamın bir sonucu olarak kazanılmış olmasıdır. Bu durum, eşit paylaşım ilkesini güçlendirerek boşanma durumunda tarafların mali açıdan daha adil bir şekilde ayrılmasını sağlar.

Kişisel Mallar Nelerdir?

Her mal paylaşımına dahil edilmez. Türk Medeni Kanunu’na göre bazı mallar kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşım dışında tutulur: 

• Evlilik öncesi alınan mallar

 

• Miras yoluyla gelen mallar

 

• Bağışlanan mallar (örneğin aileden gelen ev veya altın)

 

• Manevi tazminat alacakları

 

• Kişisel kullanım eşyaları (giysi, takı vb. özel eşyalar)

Örnek: Kadının evlilikten önce sahip olduğu bir daire boşanmada paylaşıma girmez. Aynı şekilde miras yoluyla gelen bir arsa da kişisel maldır. Ancak bu malın evlilik süresince eş katkısıyla değer artışı varsa, diğer eş bu artıştan pay talep edebilir.

Kişisel malların kapsamı, sadece malın nasıl ve ne zaman edinildiğine değil, aynı zamanda eşlerin bu mallar üzerindeki tasarruf haklarına da bağlıdır. Örneğin, miras kalan bir taşınmaz veya bağışlanan bir otomobil, doğrudan kişisel mal sayılırken, bu malların evlilik süresince bakım, onarım veya yatırım yoluyla değer kazanması halinde, bu artış oranı edinilmiş mal rejimi çerçevesinde değerlendirmeye alınabilir. Dolayısıyla kişisel mal olarak başlayan bir varlık, zamanla eşlerin ortak çabasıyla değer kazandığında, diğer eşin de bu artış üzerinde hakkı doğabilir. Bu durum, boşanma sürecinde sıkça karşılaşılan “katkı payı alacağı” davalarına zemin hazırlar.

Edinilmiş Mallar ile Kişisel Mallar Arasındaki Farklar

Eşler Arasında Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Evlilik birliği kurulduktan sonra eşlerin mal varlıklarına ilişkin hak ve yükümlülüklerini belirleyen sistem, mal rejimi olarak adlandırılır. Türk Medeni Kanunu’nun 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte, bu tarihten sonra evlenen ya da evli olup da bu tarihten itibaren bir yıl içerisinde farklı bir mal rejimi seçmeyen eşler için “edinilmiş mallara katılma rejimi” otomatik olarak geçerli hale gelmiştir.

Bu kapsamda boşanma davasıyla birlikte, eşlerin bağlı olduğu mal rejimi sona erer. Eğer eşler farklı bir rejim seçmemişlerse, yürürlükteki yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uyarınca evlilik boyunca edinilmiş mallar tasfiye edilir. İşte bu noktada “artık değer” hesaplaması yapılır.

Artık değer hesaplaması, mal paylaşımının temelini oluşturur ve her bir eşin evlilik süresince edindiği malların toplam değerinden borç ve yükümlülüklerin düşülmesiyle elde edilir. Bu artık değer üzerinden, diğer eş lehine katılma alacağı doğar. Uygulamada, mal paylaşımı sırasında öncelikle kişisel mallar ayrılır, ardından her eşin edinilmiş malları tespit edilir. Daha sonra bu malların net değeri hesaplanarak, eşit şekilde paylaşılması sağlanır. Bu süreçte mahkemeler, gerektiğinde bilirkişi görevlendirerek malların değerini, evlilik süresince yapılan katkıları ve borçlanmaları detaylı biçimde inceler. Böylece adil ve hukuka uygun bir paylaşım hedeflenir.

Artık Değer Nedir?

Artık değer, her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden borçlarının ve malın edinilmesine katkı sağlamamış kişisel malların çıkarılmasıyla bulunan net değerdir.

Artık değer, mal paylaşımında adil bir bölüşümün temelini oluşturur ve yalnızca ortak çabayla edinilen malları kapsayacak şekilde hesaplanır. Bu nedenle, bir eşin kişisel mallarıyla finanse ettiği ya da sadece kendi borcu olarak sayılan yükümlülükler bu hesaplamadan düşülür. Hesaplama sonucunda elde edilen artık değer, eşit olarak ikiye bölünür ve diğer eşin katılma alacağı bu pay üzerinden belirlenir. Bu yöntem, evlilik birliği süresince oluşan ekonomik birikimin, her iki eşin katkılarına dayalı olarak hakkaniyetli şekilde paylaşılmasını amaçlar.

Artık Değerin Hesaplanması Adımları

1. Edinilmiş Mallar Belirlenir: Maaş, ikramiye, emekli maaşı, taşınır/taşınmaz mallar, sosyal güvenlik ödemeleri.

 

2. Bu Mallara Ait Borçlar Düşülür: Araç ya da ev için çekilen krediler, edinilmiş mallar edinilirken yapılan borçlar.

 

3. Kalan Net Tutar: Bu, o eşin artık değeridir.

 

4. Artık Değerin Yarısı: Her eş, diğer eşin artık değerinin yarısı üzerinde hak sahibidir.

Paylaşım Örneği

• Ahmet’in edinilmiş malı: 1.000.000 TL – Borçlar: 300.000 TL → Artık değer: 700.000 TL
• Ayşe’nin edinilmiş malı: 400.000 TL – Borçlar: 100.000 TL → Artık değer: 300.000 TL

Ahmet’in artık değerinin yarısı: 350.000 TL
Ayşe’nin artık değerinin yarısı: 150.000 TL

Bu durumda Ahmet, Ayşe’ye 100.000 TL (aradaki fark) öder. Sonuçta her iki eşin elinde net 500.000 TL olur.

Artık Değer Hesaplama Örneği

Eş	Edinilmiş Mal	Borç	Artık Değer	Karşı Eşin Hakkı
Ahmet	1.000.000 TL	300.000 TL	700.000 TL	350.000 TL
Ayşe	400.000 TL	100.000 TL	300.000 TL	150.000 TL

Kredi Borçları ve Ortak Yükümlülükler

Evlilik süresince alınan kredi borçları da paylaşımda önemlidir. Eğer bir ev krediyle alındıysa:

• Boşanma davası açılana kadar ödenen taksitler edinilmiş mal kapsamına girer.
• Dava açıldıktan sonra ödenen taksitler ise, kimin ödediğine göre kişisel borç sayılır.

Örnek: Evlilik sırasında 120 taksitle alınan bir ev için boşanma davası 60. taksitte açıldıysa, ilk 60 taksit edinilmiş mal kapsamında değerlendirilir. Yani boşanma dava tarihinden sonra ödenecek olan taksitler edinilmiş olarak kabül edilmez.

Krediyle alınan mallarda yapılan taksit ödemeleri, mal rejimi tasfiyesinde hassas bir denge unsuru oluşturur. Evlilik süresince ödenen taksitler ortak emek ürünü sayıldığından, bu dönem boyunca yapılan ödemeler sayesinde malın edinilmiş mal niteliği güçlenir. Ancak boşanma davasının açılmasıyla birlikte ortaklık sona erdiğinden, sonraki ödemeler artık bireysel katkı olarak kabul edilir. Bu nedenle mahkemeler, hem taksit tarihlerini hem de ödemeyi kimin yaptığına dair belgeleri dikkate alarak malın değerindeki payları belirler. Bu tür durumlarda genellikle bilirkişi incelemesiyle malın toplam değerine göre oransal bir paylaşım yapılır.

Kredi Borçları ve Paylaşım Durumu

Durum	Paylaşım Şekli
Boşanma davası açılmadan önce ödenen taksitler	Edinilmiş mal sayılır ve paylaşılır
Boşanma davası açıldıktan sonra ödenen taksitler	Kimin ödediğine göre kişisel borç kabul edilir
Krediyle alınan evin ilk 60 taksiti (dava 60. taksitte açıldıysa)	İlk 60 taksit edinilmiş mal kapsamındadır
Boşanma sonrası ödenen 61. taksit ve sonrası	Kişisel borç sayılır, paylaşım dışındadır.

Boşanmada Malların Değeri Nasıl Hesaplanır?

Boşanmada malların değeri hesaplanırken, her mal türü için özel yöntemler ve güncel piyasa verileri dikkate alınır. Amaç, mal rejimi tasfiyesi sırasında adil bir paylaşım sağlayabilmek için tüm malvarlıklarını gerçek ve objektif değerleriyle tespit etmektir. İşte temel hesaplama kriterleri:

• Emlak (Ev, arsa): Rayiç bedel esas alınır, bilirkişi değerlemesi yapılır.

 

• Taşıtlar: Piyasa değeri, trafik kayıtları ve eksper raporları dikkate alınır.

 

• Banka Mevduatı: Boşanma veya tasfiye tarihindeki hesap bakiyesi esas alınır.

 

• Şirket Ortaklıkları: Bilirkişi incelemesiyle şirket değeri belirlenir, hisse oranına göre paylaşılır.

 

• Borçlar: Edinilmiş mallarla ilgili borçlar düşülür (konut kredisi, araç kredisi vb.).

Mal paylaşımında doğru ve objektif bir değerleme yapılabilmesi için her mal varlığı unsurunun güncel ve gerçekçi biçimde tespit edilmesi büyük önem taşır. Bu süreçte mahkeme, tarafların beyanlarıyla yetinmeyip uzman bilirkişilerden rapor ister. Özellikle gayrimenkuller için emsal satışlar ve bölgesel piyasa analizi yapılırken, taşıtlarda kasko değerleri, banka kayıtları ve eksper raporları dikkate alınır. Şirket ortaklıkları söz konusuysa, bilanço, gelir tablosu ve gelecekteki kazanç potansiyeli gibi verilerle kapsamlı bir değerleme yapılır. Tüm bu unsurlar dikkate alındıktan sonra, borçlar düşülerek net aktif değer üzerinden paylaşım gerçekleştirilir.

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar

Uygulamada mal rejimi tasfiyesi sürecinde en çok karşılaşılan sorunlardan biri, eşlerden birinin malları gizleme ya da üçüncü kişilere devretme yoluyla paylaşımı engelleme çabasıdır. Bu gibi durumlarda, diğer eşin derhâl mahkemeden ihtiyati tedbir kararı alarak malın devrini durdurması mümkündür. Ziynet eşyaları konusunda da sıklıkla anlaşmazlık yaşanır; her ne kadar bu eşyalar kişisel mal sayılmakta ise de, evlilik sırasında takılan altınların kadına ait olduğu yönündeki yerleşik içtihatlar zaman zaman istisnalarla karşılaşabilir. Şirket ortaklıklarında ise, şirketin tüm malvarlığı değil, eşin şirketteki hisse değeri dikkate alınır ve bu değer üzerinden paylaşım yapılır; ancak bu noktada şirketin gelirleri, aktif-pasif durumu ve gelecekteki potansiyel kazançları da değerlendirmeye dahil edilir.

• Mal kaçırma girişimleri: Malların başkasının üzerine devredilmesi. Mahkemeden tedbir kararı talep edilebilir.

 

• Ziynet eşyaları: Ziynetler kişisel maldır; tasfiyede değerleri dikkate alınmalıdır.

 

• Şirket ortaklıkları: Şirketin malvarlığı değil, hisselerin değeri paylaşılır.

Yargıtay Kararları Işığında Edinilmiş Malların Paylaşımı

• Tapuda tek isim yeterli değildir: Taşınmaz diğer eşin adına olmasa da edinilmiş maldır.

 

• Krediyle alınan evler: Boşanma dava tarihine kadar ödenen taksitler edinilmiş maldır.

 

• Şirket hisseleri: Şirket malvarlığı değil, hisselerin değeri paylaşılır.

 

• Miras yoluyla alınan ev: Miras kişisel maldır; ancak değer artırıcı yatırımlar diğer eşin hakkını doğurur.

Mal Paylaşımı Davası Nasıl Açılır?

Ankara’da mal paylaşımı davaları Aile Mahkemeleri’nde yürütülmektedir. Boşanmanın kesinleşmesinden sonra açılan bu davalarda, edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında tasfiye yapılır. Taşınmazların rayiç bedeli, banka hesapları, taşıtlar ve diğer malvarlıkları için uzman bilirkişilerden rapor alınır. Tarafların katkı oranları dikkate alınarak katılma alacağı hesaplanır. Bu davalar, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır.

Mal paylaşımı davası açılırken, davacının öncelikle boşanma kararının kesinleştiğini belgeleyen mahkeme ilamını sunması gerekir. Dava dilekçesinde, tasfiyesi istenen malvarlıkları açıkça belirtilmeli ve her biri için eşin katkısı detaylı şekilde açıklanmalıdır. Uyuşmazlık konularına göre mahkeme, taşınmazlar için tapu müdürlüklerine, banka hesapları için ilgili finans kuruluşlarına, şirket hisseleri için ticaret siciline yazı yazarak bilgi toplar. Tüm bu veriler ışığında bilirkişi raporları doğrultusunda artık değer belirlenir ve tarafların hak ettiği katılma alacağı hesaplanarak karar verilir. Uygulamada sürecin sağlıklı işlemesi için, deneyimli bir avukatla çalışılması önerilir.

Sonuç: Hak Kaybı Yaşamamak İçin Uzman Desteği Şart

Edinilmiş malların paylaşımı, boşanma davalarının en teknik ve en çok tartışılan konularından biridir. Tapu kimin üzerinde, kredi borcu kim ödedi, miras kalan ev paylaşılır mı gibi soruların yanıtı doğrudan Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatlarıyla belirlenir.

Edinilmiş malların paylaşımı, boşanma davalarının en teknik ve en çok tartışılan konularından biridir. Tapu kimin üzerinde, kredi borcu kim ödedi, miras kalan ev paylaşılır mı gibi soruların yanıtı doğrudan Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatlarıyla belirlenir.

Bu nedenle hak kaybı yaşamamak için süreci yalnız yürütmek yerine avukat desteği almak büyük önem taşır. Özellikle Ankara gibi büyükşehirlerde mal paylaşımı davalarının yoğunluğu düşünüldüğünde, uzman desteğiyle sürece başlamak tarafların yararına olacaktır.

Unutulmamalıdır ki, Google’da Ankara boşanma avukatı gibi aramalar yaparak yardım almak avukatlık mesleğinde resmi bir uzmanlık göstermez. Bu tür aramalar yalnızca bilgi edinme amacıyla yapılmalı; hak kaybı yaşanmaması için avukatın desteğiyle hareket edilmelidir.

---