0312 434 00 55
0554 424 71 25
0554 424 71 25
Giriş
“Bir yıl dolmadan anlaşmalı boşanmak mümkün mü?” sorusu, özellikle evliliğin ilk aylarında ciddi sorunlar yaşayan eşlerin en çok merak ettiği konulardan biridir. Bir yıl dolmadan nasıl boşanılacağı davanın türüne göre değişir. Hukuken boşanma davası açmak için evlilik süresinin uzun olması gerekmez; ancak boşanmanın hangi türde açılacağı, bu noktada belirleyici hale gelir. Türk aile hukukunda anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma ayrımı, bu sorunun cevabını doğrudan etkiler.
Boşanma Nedir?
Boşanma, evlilik birliğinin mahkeme kararıyla sona erdirilmesidir. Evlilik birliği, eşlerin ortak hayatı sürdürme iradesi ortadan kalktığında veya tarafların birbirine karşı yükümlülüklerini yerine getirmediğinde sarsılır. Boşanma sadece tarafların kişisel yaşamlarını değil, aynı zamanda ekonomik haklarını, velayet ve nafaka gibi çocuklara ilişkin düzenlemeleri de etkiler. Bu nedenle boşanma davası, aile hukukunun en hassas alanlarından biridir.
Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Anlaşmalı boşanma, tarafların evlilik birliğini ortak iradeyle sona erdirmek istemesi durumunda söz konusu olur. Bu dava türünde eşler;
• Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
• Tarafların birlikte mahkemeye başvurması veya bir tarafın açtığı davayı diğer tarafın kabul etmesi,
• Velayet, nafaka, tazminat, mal paylaşımı gibi konuları düzenleyen anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanması
şartlarını yerine getirmek zorundadır. Buradaki en kritik nokta, en az bir yıl evli kalınmış olmasıdır. Yani 6 ay, 8 ay ya da 10 aylık evliliklerde anlaşmalı boşanma mümkün değildir.
Bir yıl Dolmadan Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi
Türk Medeni Kanunu m.166/3 uyarınca anlaşmalı boşanma için evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması şarttır. Bu süre dolmadan mahkemeye verilecek bir dilekçe, anlaşmalı boşanma olarak kabul edilmez; hakim davayı çekişmeli boşanma olarak değerlendirir.
Yani pratikte “Bir yıl dolmadan anlaşmalı boşanma dilekçesi” diye bir şey yoktur. Fakat:
• Taraflar yine birlikte boşanma iradesini beyan edebilir,
• Hakim süre şartı nedeniyle bunu çekişmeli boşanma dilekçesi olarak ele alır,
• Bu durumda davayı çekişmeli sürece sokar.
Çekişmeli Boşanma Nedir?
Çekişmeli boşanma, tarafların boşanma konusunda uzlaşmaya varamadığı, kusur iddialarının öne çıktığı dava türüdür. Bu davada;
• Şiddet, hakaret, aldatma, ilgisizlik, ekonomik şiddet, aşırı kıskançlık gibi nedenler ileri sürülür.
• Taraflardan biri ya da her ikisi birbirinin kusurlu davranışlarını ispatlamak zorundadır.
• Velayet, nafaka, tazminat gibi konularda hâkim kendi takdirini kullanır.
Çekişmeli boşanma davasında evlilik süresine bakılmaz. Dolayısıyla bir yıl dolmadan boşanmak istiyorsanız tek yol çekişmeli dava açmaktır. Ancak çekişmeli boşanma davası açmak davanın uzayacağı anlamına gelmez, çekişmeli boşanma davasında belirli koşullar olur ise anlaşmalı boşanma davası süresi içerisinde tamamlanabilmektedir.
Bir Yıl Dolmadan Anlaşmalı Boşanma: Hukuki Çerçeve
• Anlaşmalı boşanma: Kesinlikle mümkün değildir, bir yıllık süre şartı vardır.
• Çekişmeli boşanma: Evlilik ister 2 aylık olsun, ister 6 aylık; taraflardan biri boşanma sebeplerini kanıtlayabiliyorsa dava açabilir.
• İstisnayı bir durum olarak bir yıl dolmadan açılan çekişmeli boşanma davası kısa bir süre içerisinde tamamlanabilir.
Yargıtay kararlarında da evlilik süresine bakılmaksızın evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı durumlarda boşanma kararı verildiği görülmektedir. Ancak bir yıl dolmadan anlaşmalı boşanma olmayacağı hususu yeni evlenenlerin birinci yılda boşanmayacağını göstermez yani anlaşmalı olmasa da bir yıl dolmadan boşanmayı sağlamak mümkündür.
Bir Yıl Dolmadan Tazminat Alınır mı?
Evliliğin ilk yılında yaşanan ciddi sorunlar tarafları boşanmaya götürebiliyor. Ancak bu noktada en çok sorulan sorulardan bir diğeri de şudur: “Bir yıl dolmadan boşanırsam tazminat hakkım olur mu?” Türk Medeni Kanunu’na göre boşanmada tazminatın şartları, evliliğin süresine değil, tarafların kusur durumuna bağlıdır. Dolayısıyla bir yıllık süre dolmadan da tazminat talep etmek mümkündür.
Boşanma ve Tazminatın Hukuki Dayanağı
Boşanma davasında tazminat iki şekilde gündeme gelir:
• Maddi Tazminat (TMK m.174/1): Boşanma yüzünden mevcut veya beklenen menfaatleri zedelenen taraf, kusursuz veya daha az kusurlu olmak şartıyla diğer taraftan maddi tazminat isteyebilir.
• Manevi Tazminat (TMK m.174/2): Kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf, manevi zarara uğradığı gerekçesiyle karşı taraftan manevi tazminat talep edebilir.
Bu hükümlerden de görüldüğü üzere kanunda “bir yıl” şartı bulunmamaktadır. Yani evlilik ister 3 ay sürsün ister 3 yıl, kusur şartları oluşmuşsa tazminat istenebilir.
Anlaşmalı ve Çekişmeli Boşanma Ayrımı
• Anlaşmalı boşanma: Ancak bir yıl geçtikten sonra mümkündür. Taraflar protokolde tazminat konusunu da kararlaştırabilir.
• Çekişmeli boşanma: Bir yıl dolmadan da açılabilir. Bu durumda mahkeme, kusurlu olan taraftan diğerine maddi ve manevi tazminata hükmedebilir.
Dolayısıyla, bir yıl dolmadan boşanmak isteyen bir taraf için tazminat talebi ancak çekişmeli dava ile mümkündür.
Yargıtay’ın Yaklaşımı
Yargıtay kararlarında, kısa süreli evliliklerde de eşin ağır kusurlu davranışlarının tazminat yükümlülüğü doğurduğu görülmektedir. Örneğin:
• Aldatma: Evliliğin ilk ayında bile gerçekleşmiş olsa, kişilik haklarına saldırı kabul edilerek manevi tazminata hükmedilebilir.
• Şiddet ve hakaret: Çok kısa süren evliliklerde bile eşin kişiliğine saldırı niteliğinde görüldüğü için tazminat kararı verilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
6 aylık evliyken boşanabilir miyim?
Evet, ama sadece çekişmeli dava yoluyla mümkündür.
Anlaşmalı boşanma için neden 1 yıl şartı var?
Kanun koyucu, evliliğin en azından bir süre denenmesini istemektedir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma için 1 yıl şartı aranır.
Eşim kabul ederse bir yıl dolmadan anlaşmalı boşanabilir miyiz?
Hayır. Evliliğin üzerinden 1 yıl geçmeden hakim anlaşmalı boşanmayı kabul etmez.
Çekişmeli dava ne kadar sürer?
Mahkemenin iş yüküne, delillerin toplanmasına ve tarafların tutumuna göre 1–3 yıl arasında sürebilir.
Bir yıl dolmadan boşanırsam maddi tazminat alabilir miyim?
Evet, eşiniz daha kusurluysa ve boşanma nedeniyle menfaatleriniz zedelenmişse maddi tazminat talep edebilirsiniz.
6 ay evliyken manevi tazminat isteyebilir miyim?
Evet. Kısa sürede olsa hakaret, şiddet veya sadakat yükümlülüğünün ihlali kişilik haklarını zedelediği için manevi tazminat gündeme gelir.
Anlaşmalı boşanma yaparsak bir yıl dolmadan tazminat alabilir miyim?
Hayır. Anlaşmalı boşanma için evlilik en az bir yıl sürmelidir. Bu süre dolmadan anlaşmalı boşanma ve protokol üzerinden tazminat mümkün değildir.
Sonuç
Bir yıl dolmadan da boşanmak mümkündür; ancak bu sadece çekişmeli boşanma davası yoluyla olur. Anlaşmalı boşanma için evliliğin en az bir yıl sürmüş olması gerekir. Evliliğin ilk yılında ciddi geçimsizlikler yaşıyorsanız, dava açma hakkınız vardır. Ancak sürecin hızlı ve hak kaybı yaşanmadan yürütülmesi için alanında uzman bir boşanma hukuku üzerine çalışan avukat ile hareket etmeniz önemlidir. Bu sayede bir yıl dolmadan da boşanmak mümkün olacaktır.
Yorum Yaz