0312 434 00 55
0554 424 71 25
0554 424 71 25
Boşanma Davasında Yetki Nedir? Kafaları Karıştıran Soruya Net Yanıt
Boşanma davasında “yetki” kavramı halk arasında en çok karıştırılan konulardan biridir.
Örneğin sıkça sorulur:
“Ankara’da yaşıyorum ama evlilik Gaziantep’te oldu, boşanma davasını Ankara’dan açabilir miyim?”
“Eşim beni tehdit ediyor, memleketime sığındım, burada dava açabilir miyim?”
Yetki, basitçe anlatmak gerekirse, boşanma davasının hangi şehirdeki mahkemede açılacağını belirleyen kuraldır.
Bu kural, Türk Medeni Kanunu’nun 168. maddesi uyarınca düzenlenmiştir ve doğru yer belirlenmezse dava reddedilebilir veya gereksiz yere uzayabilir.
Boşanma Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?
Boşanma davalarına Aile Mahkemeleri bakar. (4787 sayılı Kanun m. 4)
Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde ise davaya Asliye Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi sıfatıyla bakar.
Genel Yetki Kuralı (TMK m. 168)
Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme:
• Eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi,
• Ya da boşanmadan önce son altı aydır birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
Bu kural, evlilik birliğinin son defa “birlikte yaşandığı” yerin esas alınmasını öngörür.
Örneğin, taraflar son 6 ayı Ankara’da geçirdiyse ve şimdi farklı şehirlerde yaşıyorsa, Ankara Aile Mahkemesi yetkilidir.
Yerleşim Yeri Ne Demektir?
Yerleşim yeri, Türk Medeni Kanunu’nun 19. maddesine göre “bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yer” olarak tanımlanır.
Dolayısıyla, bir kişinin bir şehirde geçici olarak bulunması, hatta birkaç ay yaşamış olması bile, o yerin yerleşim yeri sayılması için yeterli değildir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2002/10359 E., 2002/11548K. sayılı kararında açıkça belirtildiği üzere:
“Bir yerde bulunmak, bu süre neye ulaşırsa ulaşsın, o yerin yerleşim yeri olduğunu kabul etmek için yeterli değildir.”
Yerleşim yerinin belirlenmesinde önemli olan, süreklilik arz eden oturma iradesi ve orada hayatını sürdürme niyetidir.
Kişi o şehirde kalıcı olma amacıyla yaşamaya başlamışsa — örneğin iş kurmuş, düzenli konut edinmiş, sosyal çevre oluşturmuşsa — bu durumda artık yerleşim yeri kabul edilir.
Yetki Kurallarının İstisnaları (Yargıtay İçtihatlarıyla)
Her kural gibi, boşanma davasındaki yetki kuralının da istisnaları vardır.
Türk Medeni Kanunu’nda açıkça sayılmamakla birlikte, Yargıtay kararlarıyla bu istisnalar netleşmiştir.
a) Kadının Tehdit Altında veya Korunma Amaçlı Farklı Şehirde Bulunması
Eğer davacı kadın fiziksel veya psikolojik şiddet görmüş, tehdit edilmiş ya da güvenliği tehlike altındaysa, bulunduğu şehirde dava açabilir.
Bu durum, koruma amacıyla yerleşim sayılır.
Yani kadın yeni bir şehirde 6 ay yaşamamış olsa bile, can güvenliği nedeniyle bulunduğu şehir yetkili kabul edilir.
Yargıtay uygulaması, şiddet mağduru kadının sığındığı şehirdeki Aile Mahkemesi’nin yetkili olduğunu kabul eder.
Böylece mağdur eşin “yetkisizlik” kararıyla tekrar travmatize olmasının önüne geçilir.
b) Kadının Baba Evine Sığınması (Yerleşme İradesi Olmasa Bile)
Kadın, eşinin evini terk ederek kendi ailesinin yanına sığınmışsa, oradaki mahkeme yetkili kabul edilir.
Bu durum, özellikle kadının ekonomik bağımsızlığı yoksa veya başka bir konutu bulunmuyorsa geçerlidir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 06.06.2007 tarih, 2007/2-331 E., 2007/332 K. sayılı kararında şu sonuca varmıştır:
“Davacı kadının koca evini terk edip başka bir ilde ikamet eden baba evinde oturmaya başlaması halinde, kadının üzerine kayıtlı taşınmazının bulunmaması, hayatın olağan akışı gereği sığınabileceği başka bir yer olmaması nedeniyle, boşanma davasını sığındığı baba evinin bulunduğu ilde açabileceği ne karar verilmiştir.
Bu karar, kadının yerleşim yeri iradesinin fiilî şartlara göre değerlendirileceğini açıkça ortaya koymuştur.
c) Kadının Çalışmadığı ve Fiilen Baba Evinde Yaşadığı Durumlar
Kadının kendi gelirinin olmaması, koca evi dışında başka bir yerde yaşayabilecek ekonomik gücünün bulunmaması da istisnai yetki sebebi sayılır.
Bu durumda kadının fiilen yaşadığı baba evinin bulunduğu şehir, yerleşim yeri olarak kabul edilir.
d) Şiddet Mağduru Eşin Sığınma Evinde Bulunması
Uygulamada sığınma evlerinde kalan kadınların da geçici yerleşim yeri olarak bu şehirde dava açtıkları görülmektedir.
Yargıtay kararları, bu durumda da kadının bulunduğu şehirde dava açmasını hukuken geçerli saymaktadır.
Boşanma Davasını Nerede Açmalıyım?
Boşanma davasını hangi şehirde açmanız gerektiği, tarafların yerleşim yeri, birlikte yaşadıkları son yer ve özel durumlara göre değişir.
Genel kural, TMK m. 168 uyarınca eşlerden birinin yerleşim yeri veya son altı ay birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
Ancak bu kuralın Yargıtay kararlarıyla belirlenmiş istisnaları da vardır.
Ankara’da Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Ankara, hem büyük şehir yapısı hem de çok sayıda Aile Mahkemesi barındırması nedeniyle boşanma davalarında sık tercih edilen bir yerdir.
Aşağıdaki durumlarda Ankara Aile Mahkemeleri yetkilidir:
1.Evlilik birliği Ankara’da sürdüyse:
Tarafların evlilik birliği boyunca Ankara’da birlikte yaşadıkları durumda, Ankara Aile Mahkemesi yetkilidir.
2.Hayati tehlike nedeniyle Ankara’ya gelindiyse:
Kadın, şiddet, tehdit veya baskı altında olduğu için Ankara’ya sığınmışsa, koruma amacıyla geldiği bu şehirdeki Aile Mahkemesi yetkilidir.
Bu durumda kadının 6 ay ikamet etmesi gerekmez.
3.Son 6 aydır Ankara’da fiilen ikamet ediliyorsa:
Eşlerden biri son 6 aydır Ankara’da yaşamaya başlamış ve burayı hayatının merkezi hâline getirmişse, Ankara yerleşim yeri sayılır.
Dolayısıyla Ankara Aile Mahkemesi yetkilidir.
4.Maddi sıkıntı nedeniyle Ankara’daki kök aile evine sığınıldıysa:
Kadın ekonomik olarak bağımsız değilse ve Ankara’daki anne-baba evine sığınmışsa, Yargıtay içtihatlarına göre bu durum da yerleşim sayılır.
Bu nedenle Ankara Aile Mahkemesi bu davaya bakmaya yetkilidir.
Sonuç: Doğru Mahkemede Dava Açmak Davayı Kısaltır
Yetkisiz mahkemede dava açmak, dosyanın aktarılması nedeniyle süreci gereksiz yere uzatır.
Bu yüzden davayı açmadan önce, yetki kuralının istisnaları dahil tüm olasılıklar değerlendirilmelidir.
Özellikle tehdit, ekonomik zorluk veya sığınma durumlarında, Yargıtay’ın içtihatları ışığında kadının bulunduğu yer mahkemesinde dava açılması hukuken mümkündür. Yetki sınırlarının daha birçok kuralları bulunmaktadır. Bu nedenle mağduriyet yaşamamak adına avukat yardımı almak en doğru çözüm yolu olacaktır.
Bunları da Merak Edebilirsiniz:
Yorum Yaz