Boşanma Sürecinde Ortak Konuttan Çıkma: Terk Sayılır mı?

Boşanma sürecine giren birçok çift, artık aynı evde yaşamanın sürdürülemez olduğunu düşünerek fiziksel olarak ayrılma kararı alır. Bu ayrılıklarda en çok sorulan soru ise şu olur: Eşin ortak konuttan ayrılması "terk" sayılır mı? Ya da başka bir ifadeyle, eşim beni terk etti diyerek boşanma davası açabilir miyim?

Bu yazımızda, boşanma hukukunda terk davası nedir, ortak konuttan çıkmak her zaman terk anlamına gelir mi, haklı nedenlerle evden ayrılan eşin hukuki durumu nedir ve Yargıtay bu konuda nasıl kararlar veriyor, tüm yönleriyle inceleyeceğiz.

Ortak Konuttan Ayrılmak Ne Demektir?

Ortak konuttan ayrılmak, özellikle boşanma sürecindeki çiftler açısından sıkça karşılaşılan ve yanlış anlaşılan bir kavramdır. Bu kavram, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde hukuki anlam taşıyan özel bir durumu ifade eder. Günlük yaşamda “eş evi terk etti” şeklinde ifade edilse de, her fiziksel ayrılık, hukuken “terk” sayılmaz.

Ortak Konut Nedir?

Ortak konut, evlilik birliği içinde eşlerin birlikte yaşamlarını sürdürdükleri yer olarak tanımlanır. Bu konut, aile yaşantısının merkezi olduğu için özel bir koruma altındadır. Türk Medeni Kanunu (TMK) kapsamında "aile konutu" olarak da ifade edilen bu alan, sadece bir fiziksel yaşam alanı değil, aynı zamanda bir hukuki statüdür.

Ortak Konuttan Ayrılmak Ne Demektir?

Boşanma sürecinde eşlerden biri veya her ikisi, ortak konuttan ayrılabilir. Bu ayrılık, tarafların farklı konutlarda yaşamaya başlaması şeklinde gerçekleşir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır: Ortak konuttan fiziken ayrılmak, doğrudan hukuki bir "terk" anlamına gelmez.

"Terk" Hukuki Açıdan Ne Zaman Oluşur?

Türk Medeni Kanunu'na göre, bir eylemin "terk" olarak kabul edilmesi için aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi gerekir:

• Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla ortak konutu terk etmiş olmalıdır.

• Diğer eşin, bu durumu düzeltmek amacıyla yaptığı ihtar sonuçsuz kalmalıdır.

• Ayrılık süreci, en az altı ay boyunca devam etmelidir.

• Terk eden eşin, makul bir gerekçesi olmadan dönmemesi gerekir.

Yani sadece fiziksel olarak evi terk etmek değil; niyet, süreklilik ve resmi uyarı süreci de "terk" kararının yasal geçerliliği açısından önemlidir.

Sık Yapılan Hatalar ve Yanlış Yorumlar

Toplumda sıkça karşılaşılan bir hata, eşlerden birinin evi terk etmesini otomatik olarak boşanma sebebi olarak görmek ya da karşı tarafı haksız ilan etmektir. Oysa ki hukukta her ayrılık bir terk değildir. Dolayısıyla, ortak konuttan ayrılan eş, her zaman kusurlu sayılmaz.

TMK 164: Terk Davasının Hukuki Dayanağı

Türk Medeni Kanunu’nun 164. maddesi, terk nedeniyle boşanma davası açılabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesini öngörür:

• Eş, evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri yerine getirmemek maksadıyla ortak konutu terk etmelidir.

• Bu terk, haklı bir nedene dayanmayacaktır.

• Terk süresi en az 6 ay olmalı, bu sürenin son 2 ayında terk eden eşe noter veya mahkeme aracılığıyla ihtar çekilmiş olmalıdır.

• Eş, ihtara rağmen eve dönmemiş olmalıdır.

 Bu kriterlerden herhangi biri eksikse, boşanma davası TMK 164 kapsamında açıldığında reddedilir.

Hayır. Ortak konuttan ayrılan her eş, terk etmiş sayılmaz. Çünkü çoğu zaman evden ayrılmanın haklı bir nedeni vardır. Bunlara örnek vermek gerekirse:

Fiziksel veya psikolojik şiddet

Eşinin kendisine şiddet uyguladığını veya tehdit ettiğini ileri süren bir kişi, ortak yaşamı sürdüremeyeceği için evi terk etmişse bu “haklı nedendir.

Ekonomik baskı, aşağılama ve küçük düşürme

Eşin, diğer eşi maddi açıdan baskı altına alması, para vermemesi, küçük düşürücü ifadeler kullanması gibi davranışlar da evi terk etmenin haklı nedenleri arasında kabul edilir.

Aile içi baskılar veya üçüncü kişilerin müdahalesi

Eşin ailesinin sürekli evliliğe müdahale etmesi, eşler arasında huzursuzluk yaratması durumunda evden ayrılmak da yine haklı nedene dayalı olabilir.

 Geçici ayrılıklar

Örneğin bir eşin başka şehirde bir işe yerleşmesi, bir süreliğine ailesinin yanına gitmesi, boşanma davası açılana kadar tarafların birbirini görmek istememesi gibi durumlar da terk olarak kabul edilmez.

Haklı Nedenle Evden Ayrılmak Terk Sayılır mı?

Boşanma sürecinde veya evlilik birliği devam ederken eşlerden birinin evden ayrılması, sıklıkla “terk” olarak algılanır. Ancak Türk Medeni Kanunu'na göre haklı bir gerekçeyle evden ayrılmak, hukuki anlamda terk sayılmaz.

Haksız Terk ile Haklı Ayrılık Arasındaki Fark Nedir?

Terk, eşin evlilik birliğinden doğan sorumlulukları yerine getirmemek amacıyla, ortak konutu izinsiz ve haksız şekilde terk etmesiyle oluşur. Ancak bazı durumlarda, evi terk eden eşin geçerli ve haklı bir nedeni olabilir. Bu durumlarda terk eden taraf, hukuken kusurlu sayılmaz ve terk nedeniyle boşanma davası açılması mümkün olmaz.

Hangi Durumlar Haklı Neden Sayılır?

Aşağıdaki durumlar, mahkemeler tarafından sıklıkla haklı neden olarak kabul edilmektedir:

• Fiziksel şiddet veya tehdit

• Psikolojik baskı ve sürekli aşağılanma

• Cinsel şiddet veya zorlamaya maruz kalma

• Eşin alkol veya madde bağımlılığı nedeniyle ortamın yaşanmaz hale gelmesi

• Ağır ruhsal veya fiziksel hastalık sebebiyle güvenlik riski oluşması

Bu örnekler, evden ayrılan eşin can güvenliğini veya ruhsal sağlığını koruma amacı taşıdığında, mahkeme tarafından “haklı neden” olarak değerlendirilir.

İspat Şartı: Haklı Neden Belgelendirilmeli

Haklı nedenle evden ayrılan eşin, bu durumu somut delillerle ispatlaması gerekir. Sadece sözlü iddialar yeterli değildir. Mahkeme şu tür delilleri dikkate alır:

• Hastane veya sağlık raporları

• Tanık ifadeleri

• Mesaj kayıtları, e-posta, ses kaydı, kamera görüntüleri

• Polis tutanakları veya karakol başvuruları

Örneğin, “eşim bana kötü davranıyordu” demek tek başına yeterli değildir. Bu iddianın kanıtlarla desteklenmesi, davanın seyrini belirler.

Terk Davası Ne Zaman Açılabilir?

Eğer eş, haklı bir neden olmaksızın evden ayrılır ve yapılan resmi ihtara rağmen 2 ay içinde geri dönmezse; diğer eş terk nedeniyle boşanma davası açabilir. Ancak ayrılık haklı nedenlere dayanıyorsa, bu dava reddedilir.

Terk Sayılması İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Tekrar özetlemek gerekirse, terk davası açılabilmesi için aşağıdaki koşulların tamamı gerçekleşmelidir:

• Eş, evlilik yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla evi terk etmelidir.

• Bu ayrılık haklı bir nedene dayanmamalıdır.

• Terk durumu en az 6 aydır devam ediyor olmalıdır.

• Terk eden eşe 4. ayın sonunda noter veya mahkeme aracılığıyla “ortak konuta dön” ihtarı gönderilmiş olmalı ve eş bu ihtara rağmen eve dönmemiş olmalıdır.

İhtar çekilmeden terk davası açılamaz. Bu ihtar yazılı, resmi ve doğru adrese yapılmış olmalıdır.

Yargıtay Ne Diyor?

Yargıtay, terk davalarında son derece katı ve sistematik bir yaklaşım benimser. Özellikle haklı nedenle evden ayrılan eşe karşı açılan terk davalarında, "sadece fiziksel ayrılık" gerekçe gösterilerek boşanma kararı verilmesini doğru bulmaz.

Yargıtay 2. HD, 2016/4295 E. 2017/6395 K. sayılı kararında:

"Kadının, erkeğin şiddeti nedeniyle ortak konuttan ayrılması, haklı nedenle gerçekleşmiş bir ayrılıktır. Terk nedeniyle boşanma kararı verilemez."

Yine başka bir kararda:

"Evden ayrılan eşin, mahkemeye sunduğu delillerle ayrılığı gerekçelendirdiği durumlarda, terk nedeniyle boşanma davası reddedilmelidir.

Bu kararlar göstermektedir ki, mahkeme yalnızca fiziksel ayrılığa değil, bu ayrılığın nedenine ve koşullarına bakar.

Sık Yapılan Hatalar

• Eşin geçici ayrılığını terk saymak

• ihtar çekmeden terk davası açmak

• Haklı nedenlerle evden ayrılan eşin aleyhine dava açmak
  

Bu durum, asıl haksız olan eşin kusurunu artırır. Çünkü mahkemeye göre baskı, şiddet veya aşağılama ile evden kaçan kişiye dava açmak, kötü niyet göstergesidir.

• Boşanma Davası Açmak İçin Evden Ayrılmak
  

Boşanma davası açmak için eşlerden birinin fiziksel olarak evden ayrılması gerekmez. Ancak şartlar bunu gerektiriyorsa dava açmak için evden ayrılan eş, evi terk etmiş sayılmayacaktır.

Avukattan Tavsiyeler: Terk Davasında Nelere Dikkat Edilmeli?

• Evden ayrılmadan önce belge toplayın: Şiddet varsa rapor, tehdit varsa mesaj ya da ses kaydı, ekonomik baskı varsa banka kayıtları.

• İhtar çekerken profesyonel destek alın: İhtarda yapılacak küçük bir hata davayı baştan geçersiz kılabilir.

• Tanıklarınızın doğrudan olaya tanıklık etmiş olması önemlidir: Özellikle eşi evi terk etmeye zorlayan olaylara şahit olan kişiler çok değerlidir.

• İddialarınızı desteklemek için kronolojik anlatım kullanın: Mahkeme, olayların zaman çizelgesine önem verir.

Sonuç: Her Ortak Konut Ayrılığı Terk Değildir

Boşanma sürecinde yaşanan fiziksel ayrılıklar, çoğu zaman “eş evi terk etti” şeklinde algılansa da, hukuki gerçeklik çok daha farklıdır. Evlilik birliğinin devam etmesi ya da sona erdirilmesi sürecinde, ortak konuttan ayrılmak her zaman "terk" olarak değerlendirilmez. Bu ayrım, Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde son derece belirli şartlara bağlanmıştır.

Hukuki Terk Ne Zaman Oluşur?

Terk sayılabilmesi için:

• Ayrılığın haksız olması,

• Evlilik yükümlülüklerinin bilinçli şekilde ihlali,

• Diğer eşin resmi ihtarına rağmen dönüş sağlanmaması gerekir.

Bu şartlar sağlanmadıkça, evden ayrılma eylemi yalnızca bir fiziksel kopuş olup, boşanma davasında terk gerekçesiyle dava açmak için yeterli değildir.

Haklı Nedenle Ayrılık Terk Değildir

Eğer eş, şiddet, tehdit, baskı veya onur kırıcı davranışlar gibi haklı gerekçelerle evden ayrılmışsa, bu durum asla terk olarak değerlendirilmez. Üstelik bu eş aleyhine açılacak terk davası da mahkeme tarafından reddedilir.

Ne Yapılmalı?

Evden ayrılmadan önce veya terk gerekçesiyle boşanma davası açmadan önce, mutlaka aşağıdaki adımları izlemek gerekir:

• Alanında uzman bir avukata danışmak

• Yaşanan olayları belge ve tanıklarla desteklemek

• Tüm süreci resmî yollarla (ihtarname, delil tespiti, raporlar) yürütmek

Bu adımlar, hak kaybını önleyecek ve hukuki sürecin sağlıklı işlemesini sağlayacaktır.

Unutmayın, haklı nedenlerle evden ayrılan eş, terk etmiş sayılmaz ve aleyhine açılacak terk davası reddedilir.